Салыстырып тексеру акті – бұл екі контрагент арасындағы барлық операцияны (өнім, қызмет, жұмыс қозғалысы) және ақшалай қаражатты тіркейтін бухгалтерлік құжат. Бұл акті серіктестердің есеп айырысу бойынша бірдей ақпаратқа ие екеніне көз жеткізуге, бар болған жағдайда, берешек сомасын келісуге және оны өтеу кестесін әзірлеуге мүмкіндік береді.
Жасау ережелері
ҚР заңнамасына сәйкес өзара есеп айырысуды салыстырып тексеру актісін жасау міндетті емес, өйткені ол бухгалтерияның бастапқы құжаттарының қатарына кірмейді. Бұл құжаттың бірыңғай бекітілген нысаны жоқ, сондықтан ЖШС, ЖК және өзге де ұйымдар актіні өздері әзірлейді. Алайда ЖШС-лар үшін өзара есеп айырысуларды кемінде 12 айда 1 рет жүргізу талабы белгіленген.
Шартта осындай талап көрсетілген жағдайда, контрагентке актіге қол қою міндеті жүктеледі. Құжатқа тек басшы немесе сенімхат ресімделген тұлға ғана қол қоя алады.
«Бухгалтерлік есеп туралы» заңға сәйкес өзара есеп айырысу актісінде келесі мәліметтер болуы тиіс:
- Құжаттың жасалған күні;
- Құжаттың атауы;
- Құжатты ресімдеген ұйымның атауы немесе жеке кәсіпкердің аты-жөні;
- Оқиғаның, операцияның мазмұны және олардың өлшем бірліктері;
- Сәйкестендіру нөмірі;
- Құжаттың дұрыс ресімделуі және операцияның орындалуы үшін жауапты тұлғалардың лауазымы, аты-жөні және қолы.
Онлайн-открытие счёта для бизнеса
Используйте доступные возможности
в несколько кликов
Сондай-ақ берешек анықталса, оның кімнің пайдасына екені көрсетілгені жөн. Құжат екі данада басылып шығарылады және контрагентке беріледі. Егер салыстырып тексеру нәтижесінде баланста айырмашылықтар анықталмаса, контрагент актіге қол қояды. Төлем сомалары құжатта «айна» түрінде көрсетілуі тиіс: бір тарап үшін кредит болып табылатын сома екінші тарап үшін дебет ретінде көрсетіледі.
Даулар мен келіспеушіліктер
Есепте сәйкессіздіктер анықталған жағдайда, контрагент қате жерлерін көрсетіп, акті бойынша өзінің нұсқасын (келіспеушіліктер хаттамасын) әзірлеуі керек. Ақпаратты растау үшін әртүрлі төлем құжаты, соның ішінде жүк құжаттары пайдаланылуы мүмкін. Егер бұл құжаттарды бірінші тарап мойындаса, акт қайта жасалуы тиіс, яғни екі тараптың да бірдей деректері бар актілері қалуы қажет.
Бұл құжаттың заңды күші жоқ, сондықтан сот талқылауы барысында ол бастапқы бухгалтерлік құжаттармен расталуы қажет.