2024 жылы Қазақстандағы ЖМЗЖ: ерекшеліктері мен қыр-сыры

Жаңа жылда дәстүр бойынша Қазақстанда жаңа заңнамалық нормалар да «іске қосылады». Мәселен, 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап ҚР-дағы компаниялар өздерінің мамандары үшін ЖМЗЖ (толық жазылуы: жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары) төлеуге міндетті. Бұл ретте жұмыс берушілер жарналарды 1975 жылғы 1 қаңтардан кейін туған қызметкерлер үшін ғана төлейтінін ескерген жөн.

МӘСҚ, ӘМСҚ қорларына ЖМЗЖ кім үшін төленбейді

1975 жылғы 1 қаңтарға дейін туған жұмыскерлермен қатар 2024 жылдан бастап ҚР-да ЖМЗЖ төленбейтін тұлғалардың тағы бес санатын бөліп көрсетуге болады. Олардың қатарында:

• Зейнеткерлер (63 жастан асқан ерлер, 61 жастан асқан әйелдер)
• Егер мүгедектігі мерзімсіз болып белгіленсе, I және II топтардағы мүгедектер.
• Әскери қызметшілер (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа).
• Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы алатын тұлғалар.
• Лауазымда болу мерзімінің аяқталуына байланысты қызметінен кеткен және өмір бойы төлеммен қамтылатын ҚР КС судьялары.

2024 жылдан бастап жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының (ЖМЗЖ) сомасын қалай есептеуге болады

2024 жылдан бастап ЖМЗЖ есептеуде екі мәселе маңызды – өзекті мөлшерлеме және жұмыскер табысының мөлшері.

2024 жылғы 1 қаңтардағы жай-күйі бойынша мөлшерлеме 1,5%-ға жетеді. Келесі жылдары ол 1%-ға артып, 2028 жылғы 1 қаңтарға қарай 5%-ды құрайтын болады. Мөлшерлеменің біртіндеп ұлғаюы жұмыс берушілерге қаржылық жүктемені азайту, оларға жаңа шындыққа бейімделуге уақыт беру қажеттілігіне байланысты.

Мөлшерлеме қызметкердің ай сайынғы табысына қолданылады. Бұл ретте табыс деп жалақы ғана емес, сонымен қатар ақшалай түрдегі еңбекақының барлық түрі (сыйлықақы және т.б.) түсініледі. ЖМЗЖ аударылатын ай сайынғы табыс ең төменгі жалақыдан кем және ең төменгі жалақының 50 еселенген мөлшерінен артық болмауы тиіс.

Жарналар жұмыс берушінің есебінен төленіп, БЖЗҚ-да әрбір жұмыскер үшін ашылған шартты зейнетақы шотына ай сайын аударылып отырады. Операциялар «Азаматтарға арналған үкімет» арқылы жүргізіледі, бұл ретте жұмыс беруші төлем жасаған кезде, ЖМЗЖ төлейтін мамандардың тізімін қоса беруі тиіс.

2024 жыл үшін ЖМЗЖ қашан төлеу керек

Зейнетақы жарналарын (ЖМЗЖ) аудару мерзімі жұмыс беруші компанияның түріне байланысты. Жұмыс берушілердің көпшілігі аударымдарды жұмыскер ақша қаражатын алған айдан кейінгі айдың 25-ші күніне дейін жасайды. Бұл мерзімдер, мысалы, ЖК, фермер шаруашылықтары, сақтандыру компаниялары үшін өзекті.

Бірақ ерекшеліктер де бар. Мәселен, мемлекеттік кәсіпорындар есеп айырысуды төлем айынан кейінгі айдың 15-ші күніне дейін жүргізеді. «Салық туралы» Кодексте патенттік режим бойынша жұмыс істейтін ЖК үшін де ерекше мерзім қарастырылған.

ЖМЗЖ енгізу – Қазақстандағы зейнетақы реформасы бойынша іске асырылып жатқан шаралардың бірі. Жарналардың мақсаты – азаматтарға лайықты зейнетақыны қамтамасыз ету, зейнетақы төлемдерінің еңбек өтіліне сәйкестігі және зейнеткерлікке шыққан жұмыскерлердің өмір сүру деңгейін арттыру.