Уақытыңыз жоқ екенін түсінеміз. Сол себепті уақытыңызды үнемдеу үшін бес жаңа әрі танымал кітапты өзіміз оқып шығып, ең маңызды тұстарын ұсынуды жөн көрдік.
Біз іріктеп алған дүниелер жай ғана қаржы, инвестиция мен бизнес туралы кітаптар емес. Мұндай кітап көп. Біздің тізімге жасанды интеллект, цифрлық дағдылар, зейін, күйзеліс және өнімділік жайлы бестселлерлер енді. Өйткені 2025 жылы қаржы сауаттылығы — бұл тек жинақтау және шығындарды жоспарлау ғана емес.
Мұнда ой-өрісіңізді кеңейтетін кітаптар бар. Олар тек ақшаны санауды ғана емес, ақшаға бүкіл өміріңіздің аясында қарауды үйретеді. Өйткені әмияныңыз — бөлек бір сала емес, қалай өмір сүретініңізді, жұмыс істейтініңізді, демалатыныңызды және өзгеріспен қалай күресетініңізді көрсететін айна.
Қарыз туралы әңгімеден қашқақтау, неке келісімшарттарынан қорқу және «бүгінмен өмір сүру» әдеті — мұның бәрі әр қазақстандықтың жеке таңдауы ғана емес, сонымен қатар тарихи-мәдени ұстанымдардың көрінісі. bcc journal-ға берген эксклюзивті сұхбатында қаржы сауаты жөніндегі сарапшы Күнекей Нұрлан қазақстандықтардың қаржы саласындағы мінез-құлқына әсер ететін ішкі және сыртқы факторларды түсіндіріп, оны технология, білім беру және келешекке деген сенім арқылы қалай өзгертуге болатынын айтып берді.
Пәтер сатып алу — маңызды қадам. Әсіресе баспана әлі салынып жатса, бәрін мұқият тексеру қажет. Ақшасыз әрі пәтерсіз қалмау үшін құрылыс компаниясын алдын ала зерттеген жөн. Төменде бұл істі қалай жеңіл әрі сабырмен жасауға болатыны туралы толық нұсқаулық берілген.
Әлем тұрақсыз, баға өсіп жатыр, валюталар құбылып тұр — бірақ ақшаны бәрібір бір жерде сақтау керек. Оның үстіне тек «сақтап» қана қоймай, инфляциядан қорғап, мүмкін болса көбейту қажет. Бұл мақалада біз қазақстандықтардың тәжірибесі негізінде жинақ ақшаны дұрыс сақтаудың жолдарын қарастырамыз: қайда, қандай валютамен және неге солай сақтау керек екенін түсіндіреміз.
Өз тәжірибесін бөліскендер:
Денис — фрилансер, инвестиция бойынша барлық дерлік құралды пайдаланады, ағасымен бірге тұрады.
Самал — стартапта жұмыс істейді, ақшасын әртүрлі банктегі депозиттерде сақтайды, ұлын тәрбиелеп отыр.
Сергей — корпорацияда жұмыс істейді, бағалы қағаздарға инвестиция салады, отбасымен бірге тұрады.
Айгүл — IT саласында жұмыс істейді, саяхаттауды жақсы көреді, ақшасын теңге және доллар депозиттерінде сақтайды.
Қайрат — шағын компанияда жұмыс істейді, ақшасын теңге депозитінде сақтайды, ата-анасымен бірге тұрады.
Үйлену тойы Дос-Мұқасанның әніндегідей жеңіл әрі әдемі өтсе дейміз. Қонақтар би билеп, көңілді әуен шырқалып тұрса, ал тосттар шын жүректен айтылып, ұзаққа созылмаса екен дейміз. Бірақ бір кештің артында қомақты шығын, ұзақ дайындық пен күн сайын өсіп жатқан бағалар тұруы мүмкін. Ерте ме, кеш пе, әр жұптың алдында мынадай сұрақ туындайды: сән-салтанатты той жасаймыз ба, әлде сол ақшаны пәтерге бастапқы жарна ретінде саламыз ба?
2024 жылғы 1 шілдедегі деректер бойынша Қазақстанда 532 980 заңды тұлға және 1 753 485 жеке кәсіпкер тіркелген. 2,2 миллионнан астам адам өзін-өзі жұмыспен қамтығандар ретінде жұмыс істейді. Әрбір сегментте бизнес өкілдерінің саны тұрақты түрде өсіп келеді. Бұл елде жасалған қолайлы жағдайларға негізделген: жеңіл салық режимі, визаны ресімдемей-ақ ресми жұмыс істеу мүмкіндігі, көптеген бизнес-процедураларды жеңілдететін белсенді түрде дамып келе жатқан цифрландыру.
Бастамашыл адамдарды бизнесін тіркеуден не тежейді? Көптеген адамдар өз ісімді ашқым келеді, бірақ қандай іспен айналысатынымды білмеймін деген сияқты проблемамен бетпе-бет келеді. Қазір Қазақстанда қандай бизнес өзекті? 2025 жылдың бизнес-идеяларын зерделейік.
Цифрлық ақша – бұл Қазақстан экономикасын белсенді түрде цифрландырудың қисынды жалғасы. Нәтижесінде 2021 жылы ҚР Ұлттық банкі нарық өкілдерінің, сарапшылар мен халықаралық серіктестердің қатысуымен құрылған «Цифрлық теңге» пилоттық жобасын іске қосты.
Бұл салада тек ТМД елдері ғана емес, сонымен қатар шет мемлекеттер арасында да көшбасшы болуды қамтамасыз ететін қарқынды түрде жаппай цифрландыруға қарамастан, ел экономикасындағы криптовалютаның ресми орны көлеңкеде қалып отыр. Бір жағынан, реттеушілер қазіргі экономикалық үрдістер ағынына ілесуге тырысса, екінші жағынан, билік блокчейннің орталықтандырылмауынан және бұдан туындайтын көлеңкелі экономика тәуекелдерінен қауіптеніп, сақтықпен әрекет етеді, ал мемлекеттік кірістер органдары криптовалюта нарығының барлық қатысушысы үшін айқын әрі түсінікті салық салу механизмінің құралдарын әзірлеп болған жоқ.
Өткен жұма күні ЦентрКредит Банкі қазіргі заманғы жағдайда тиімді басқару және маркетинг мәселелеріне арналған бизнес-кездесуде қазақстандық кәсіпкерлердің басын қосты. Кездесу барысында бизнес қажеттіліктері, даму перспективалары, экономикадағы жеткізу тізбектерінің маңызы, сондай-ақ осы процестерді оңтайландыру мүмкіндіктері талқыланды.