Қазақстанда 2025 жылғы СЭҚ ТН коды: не үшін қажет және оны қалай алу керек?

Жеткізілетін тауар ЕЭО ішінде кедендік процедуралардан тез өтуі үшін оған өнімді жіктеуге көмектесетін арнайы код беру қажет. Оны СЭҚ ТН деп атайды.

Бұл не?

СЭҚ ТН (сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы) – СЭҚ-қа қатысты құжаттардағы нақты тауарларды белгілеу үшін қажет кодтар тізімі. Өнімге код тағайындалған кезде ол толық талданады: жіктеу жүргізіледі, тек тауар жайғасымы ғана емес, сонымен қатар қосалқы жайғасымы мен кіші қосалқы жайғасымы да анықталады.

Кеден одағының Кеден кодексіне сәйкес тауарға кодты өнім берушінің өзі бере алады. Бірақ егер код дұрыс болмай шықса, жіктеумен кеден қызметкерлері айналысады. Бұл жағдайда жеткізу процедурасы біраз созылып кетуі мүмкін. Қате жіберу ықтималдығына жол бермеу үшін декларация толтырушылар көбінесе кеден ісі саласындағы уәкілетті ұйымдардың көмегіне жүгінеді. Бұл ұйымдардың мамандары сараптама жүргізіп, өнімге код тағайындайды.

Ол нені білдіреді? 

ЕЭО-дағы тауардың СЭҚ ТН коды 10 таңбадан тұрады:

• 1 және 2 цифрлары – тауар тобы. Мысалы, қара металдар 72 белгісіне ие.
• 1, 2, 3 және 4 цифрлары – тауар тобы және жайғасым. Мысалы, қара металдар аясында қолданбалы шойынның коды: 7201.
• 1-ден 6-ға дейінгі цифрлар – тауар тобы, жайғасым және қосалқы жайғасым. Мәселен, 720110 – құрамында 0,5 % немесе одан аз фосфор болатын қолданбалы шойынға арналған белгі.
• 1-ден 10-ға дейінгі цифрларға тек топ, жайғасым, қосалқы жайғасым ғана емес, сонымен қатар кіші қосалқы жайғасым да кіреді. Яғни 0,5 %-дан аз фосфор мен 1 %-дан астам кремний бар қолданбалы шойын 7201101900 ретінде анықталады, толық код деген – осы.

Сонымен, тауарларды жіктеген кезде қолданылатын материал, функциялар, өңдеу ерекшеліктері, қасиеттер сияқты параметрлер ескеріледі.

ҚР СЭҚ ТН кодын қалай алу керек? 

Егер декларация толтырушы кодты өз бетінше белгілеуді ұйғарса, атап өткеніміздей, ол мамандандырылған компанияларға жүгіне алады. Бірақ мәселені жеке шешуге де болады: мемлекеттік кірістер органына өтініш беруіңіз керек, ол тауарыңызды жіктеу туралы алдын ала шешімді береді. Өтінішті МКК сайтынан алдын ала көшіріп алуға болады. Өтінішті екі нысанда беру көзделген: қағаздағы жеке нысан, сол сияқты Eokno.gov.kz сайтында электрондық пішімде.

Өтініште тауардың барынша толық сипаттамасы көрсетілуге тиіс, бұл салық органдарының қызметкерлеріне жіктеуді толық орындауға көмектеседі. Сондай-ақ фотосуреттер, техникалық паспорттар, үлгілер және басқа да қосымша материалдар қосуға болады.

Код алу қанша тұрады? 

Бұл қызмет ақылы, яғни онда кедендік алым төлеу көзделген. Сома әрбір өнім атауы үшін 32 мың теңгені құрайды (бұл артикул, модель немесе марка болуы мүмкін). Баж мөлшері өзгермейді, ол Үкіметтің 2018 жылғы қаулысында белгіленген.

Алымды төлеу үшін төлем деректемелерін көрсету керек. Мәселен, ТМК (төлем мақсатының коды) – 911, ал БЖК (бюджеттік жіктеу коды) – 106201. Төлем тіркелген жердегі мемлекеттік кірістер органында жасалады.

Кедендік процедуралар жүргізілгенге дейін СЭҚ ТН кодын алу оларды жеделдетуге, демек, тауарды жедел жеткізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұл – бизнесті дамыту және ЕЭО әртүрлі елдерінің кәсіпкерлері арасында ұзақ мерзімді серіктестік қатынастарды қалыптастыру үшін маңызды шарт.